-
Herinrichting van de omgeving
-
Burgerinitiatief voor omvorming naar stadspark
-
Procesbegeleidingstraject voor klimaatadaptief ontwerp
Bottemanneplein Haarlem: klimaatbestendig en verbindend
Vanuit een burgerinitiatief is de Gemeente Haarlem in 2019 het project gestart om het Bottemanneplein te renoveren. In de bestaande situatie is het versteende karakter dominant, wat minder aansluit bij de uitstraling van de Sint-Bavo basiliek. Daarom is besloten tot herinrichting van de omgeving rond de kerk. Om de ruimtelijke kwaliteit te vergroten, maar zeker ook om het gebied klimaatadaptief te maken. Witteveen+Bos heeft in opdracht van de gemeente zowel het ontwerp als de procesbegeleiding verzorgd.
De wens om het Bisschop Bottemanneplein om te vormen tot een kleinschalig stadspark vormde het startpunt. Tijdens een participatieavond met de omwonenden zijn drie ideeën gepresenteerd, met ieder een andere uitwerking voor het terrein. Dit park kon ruimte bieden aan moestuintjes, evenementen of een ontmoetingsplaats worden met aandacht voor klimaatadaptatie.
Met name het laatste initiatief sprak tot de verbeelding van de bewoners. Daarom is besloten om bij het ontwerpen de focus te leggen op het creëren van een ontmoetingsplek. Gaandeweg het creatieve proces is tijdens meerdere informatieavonden de concrete uitwerking getoetst met de buurtbewoners. Het resultaat is een klimaatadaptief en toekomstbestendig park, waar iedere bewoner zich thuisvoelt.
Multifunctioneel ontwerp
Het principe ‘Multifunctioneel ontwerp' stimuleert om op zoek te gaan naar meerdere functies en een maximale combinatie van functies die je zo goed mogelijk bedient met het ontwerp. De crux is om stakeholders te verrassen met een extra functie en dus extra grote maatschappelijke meerwaarde door een relatief kleine aanpassing van het ontwerp. Bij dit project is rekening gehouden met de toenemende ernst van weerextremen. Bij hevige regenval wordt het water opgevangen in het lagergelegen veld midden op het plein. Deze wadi (water afvoer drainage en infiltratie) is een belangrijk onderdeel van het voorlopig ontwerp.
Ook de daken van omliggende bebouwing worden afgekoppeld. Regenwater wordt via oppervlakkige stroompjes naar de centrale wadi geleid. Deze wadi heeft nadrukkelijk een dubbelfunctie: als waterberging om de riolering te ontzien bij piekbuien, maar zeker ook een esthetische, ruimtelijke en recreatieve taak. Dit komt bijvoorbeeld terug in het toevoegen van loopstenen in het ontwerp.Naast het ontwerpprincipe Multifunctioneel Ontwerp heeft ook het ontwerpprincipe Ontwerp met de Natuur ruimte gekregen. Onder meer omdat dankzij de groengoot het regenwater langzaam in de bodem wordt geïnfiltreerd.
Participatief ontwerpen
‘Participatief ontwerpen' houdt in dat je niet ontwerpt vóór de omgeving, maar samen mét de omgeving. Door het toegenomen draagvlak en afstemming met stakeholders zal de uitvoering doelmatiger verlopen en sluit het ontwerp beter aan op de wensen van de omgeving.
De herinrichting van het Bottemanneplein kent zijn oorsprong in het initiatief van actieve buurtbewoners. Witteveen+Bos heeft meerdere participatie-avonden in kleine en grotere groepen georganiseerd om met de omwonenden de plannen door te spreken en input te verzamelen. Zo is geborgd dat ieders belangen en wensen goed zijn afgewogen.
Circulair ontwerp
Bij ‘Circulair ontwerp' draait om het keuzes maken voor de huidige en toekomstige levenscycli en het sluiten van ketens door in het ontwerp gebruiksmiddelen, materialen, restproducten en afvalstromen als circulaire grondstof te benutten. Door goed te kijken naar de natuurlijke aspecten van de omgeving, met name rond hemelwaterafvoer, en deze te integreren in het ontwerp, werd het mogelijk om duizenden kubieke liters aan water te op te vangen en in de omgeving te gebruiken.
