Opwekpotentie zonne-energie langs de snelweg

Witteveen+Bos heeft in 2018 een studie uitgevoerd naar de opwekpotentie van zonne-energie langs de A7 tussen Purmerend Zuid en Den Oever in een integraal landschappelijk ontwerp. Uitgangspunt was om een Zonneweg A7 te ontwerpen, waarbij de energieopwekking past in het landschap en de snelweg een verhaal vertelt over de energietransitie.

Het netwerk van snelwegen in Nederland heeft een grote diversiteit en veel onderscheidende kenmerken. De A7 is een voorbeeld waarbij de realisatie van de opwekking van duurzame energie deze kenmerken niet mag verstoren, en waar mogelijk zelfs moet versterken. We hebben in dit onderzoek daarom een uitgebreide landschappelijke analyse uitgevoerd, waarbij we keken naar zichtbeleving vanaf de rijksweg, dwarsstructuren in het landschap, en de vier unieke landschapsensembles en twee stedelijke zones waar de weg doorheen loopt.

In combinatie met de technische uitgangspunten vanuit onder andere verkeersveiligheid en onderhoud, hebben we samen met Rijkswaterstaat drie uitgangspunten geformuleerd voor de opwekking van zonne-energie langs de A7:

1. landschap gaat boven rijksweg, zodat het landschap dominant blijft ten opzichte van de infrastructurele as
2. zonneparken inpassen in het betreffende landschapsensemble, waarbij ruimtelijke karakteristieken behouden blijven of versterkt worden door ingrepen op en rond de rijksweg
3. lokale kwaliteiten en dwarsstructuren benutten en benadrukken, met name bij de inpassing van zonnepanelen in en rond verkeersknopen, de plekken waar het verkeer snelheid mindert.

Naast een landschappelijke analyse hebben we technische uitgangspunten meegenomen, zoals soorten PV-panelen, verschillende oriëntaties, opstellingsvarianten en specials als drijvende zonnepanelen en inpassing van panelen op geluidsschermen. Verder hebben we interactieve sessies met kaartmateriaal gehouden met Rijkswaterstaat en de verschillende stakeholders, om hen mee te nemen in de verschillende opties en afwegingen en om draagvlak te creëren.
Uit ons onderzoek blijkt dat het technisch en zorgvuldig landschappelijk inpassen van zonne-energie mogelijk is, waarbij het totaalplaatje een positieve businesscase oplevert. Op het onderzochte traject zijn drie typen locaties geschikt voor inpassing van zonnepanelen:

1. kleinschalige repetitieve elementen van de rijksweg die zorgen voor herkenbaarheid en bewustwording
2. een aantal gebieden op RWS-areaal parallel aan de rijksweg
3. de knooppunten (verkeerskundige aansluitingen) waar de rijksweg met het lokale landschap verbonden is.  In de ontwerpen voor de knooppunten, het type met de meeste potentie, is in totaal 15,9 MW aan geïnstalleerd vermogen zonne-energie voorzien. Deze hoeveelheid voorziet in de elektriciteitsbehoefte van 4.000 huishoudens.

Dit onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van de ambities van Rijkswaterstaat om in 2030 energieneutraal te zijn.