Waterpeil Kaspische Zee zakt

Mariene infrastructuur in het gedrang

Niet elk land kampt met een stijgende zeespiegel. De landen rondom de Kaspische Zee hebben juist te maken met een dalende waterspiegel. Het afgelopen decennium is het waterniveau met zo’n 10 tot 20 cm per jaar gezakt. Dit zorgt in het ondiepe noordelijke deel van de Kaspische zee voor allerlei complicaties voor het bereikbaar houden van de bestaande mariene infrastructuur zoals havens of vaargeulen. Een vraagstuk waar we als lokaal actief ingenieursbureau onze handen aan vol hebben.

Zo heeft de zakkende zeespiegel effect op de krachtwerking van kadeconstructies, vooral wanneer de zeebodem verlaagd wordt zodat boten nog voor de kade kunnen komen. We hebben onlangs voor enkele kades in kaart gebracht of deze bij bepaalde waterstanden en toekomstig bodemniveau nog voldoende veilig zijn.

Op basis daarvan hebben we korte-, middel- en langetermijn maatregelen bedacht om kostenefficiënt de functionele levensduur van kades te verlengen en daarmee forse investeringen zo lang mogelijk uit te stellen. Het water kan immers ook weer stijgen, zoals het eerder gedaan heeft.

Eigenlijk is de Kaspische Zee geen zee, maar het grootste meer op aarde. Het staat ook niet in verbinding met een zee. De waterbalans is afhankelijk van het water dat aangevoerd wordt door rivieren (Wolga en Oeral) en wat er daarnaast verdampt, dan wel onttrokken wordt. Door de eeuwen heen heeft het waterniveau altijd geschommeld. Daar zijn ‘in het veld’ nog veel voorbeelden van terug te zien. Bijvoorbeeld langs het strand, waar het terugtrekkende water oude funderingen blootlegt, of in Bakoe, de hoofdstad van Azerbeidzjan, waar aan de rand van de oude stad, ver van de huidige kustlijn, de Qız Qalası ‘maiden tower’ staat. Deze stond vroeger in het water, om de stad te verdedigen tegen aanvallen vanuit zee.

Het is niet duidelijk wat de grote schommelingen precies veroorzaakt. De meest voor de hand liggende oorzaken zijn een verandering in neerslag in het stroomgebied van de voedende rivieren, of een andere verdampingssnelheid door hogere temperaturen. Er zijn zelfs exotische verklaringen zoals bewegingen van tektonische platen die zorgen voor een veranderend volume van het Kaspische Zee-bassin. Maar niemand heeft nog met historische data kunnen verklaren waardoor het komt, laat staan dat we kunnen voorspellen waar het de komende jaren naartoe gaat.