De Maashorst is een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden van Noord-Brabant. Het gebied, 2400 hectare groot, wordt gekenmerkt door een prachtige, rustige natuurkern, bossen en heidevelden, stuifduinen, vennen en oude dreven.

De natuurkern van het gebied wordt omgeven door een continu veranderend landschap en de kernen van de gemeenten Bernheze, Maashorst en Oss: elk met een eigen cultuur, historische schatten en unieke kenmerken. De zogenaamde eerste en tweede ring rondom de natuurkern zijn bestemd voor respectievelijk recreatie/kleinschalige landbouw en de bebouwde omgeving van de omliggende gemeentes.

Het goede nieuws is dat De Maashorst zich de afgelopen jaren voorspoedig heeft ontwikkeld op gebied van biodiversiteit. Het gebied kent wel enkele uitdagingen die de aangesloten gemeentes (Maashorst, Schaijk, Uden, Zeeland, Bernheze en Oss), Staatsbosbeheer en het waterschap Aa & Maas willen adresseren in de gebiedsvisie, zoals een watertekort als gevolg van droogteperiodes en het balanceren van de druk op de schaarse ruimte.

Het proces naar een gebiedsvisie begon met een landschapsecologische  systeemanalyse (LESA) en een inventarisatie van recent beleid van het gebied.  Een LESA is een hulpmiddel om meer inzicht te krijgen in het ontstaan en het  huidig functioneren van een (natuur)gebied of een beheertype in historisch, fysisch-geografisch en ecologisch opzicht, aangevuld met cultuurhistorische  aspecten (aanwezigheid van eeuwenoude begraafplaatsen). Met de inzichten vanuit de LESA kunnen we processen,patronen en verbanden tussen vegetaties en standplaatscondities verklaren. Daarnaast geeft het een idee van de mogelijkheden van het gebied voor natuurherstel. Uit deze  historische inzichten komen perspectieven voor de toekomst naar boven  drijven.

Het ontwikkelen van een gebiedsvisie is ook een kwestie van voortborduren op  bestaand beleid. Er is veel informatie over De Maashorst, die we voor een groot deel hebben gebruikt voor de gebiedsvisie, zoals het MaashorstManifest, het Natuurplan De Maashorst, de Watervisie Maashorst en het Inrichtings- en beheerplan 2015- 2019. Ook hebben we knelpunten, kwaliteiten, opgaven en kansen voor De Maashorst in kaart gebracht vanuit het bestaande beleid, aangevuld met de resultaten uit het participatieproces. Dit gaf een helder beeld van wat nodig is in het gebied.

Participatie, binnen de Omgevingswet een belangrijke voorwaarde, is geborgd  via een Raad van Advies en de Gebruikersraad (recreanten, agrariërs,  ondernemers et cetera). Daarnaast hebben we op verschillende locaties bijeenkomsten georganiseerd om input te verzamelen voor de gebiedsvisie.  Bewoners, recreanten, ondernemers en boeren vertelden over de knelpunten  en kwaliteiten van het gebied en voerden discussies over de toekomstplannen  voor het gebied. Deze inzichten gebruikte de projectgroep om hoofdthema’s voor de visie te bepalen. Op basis van die thema’s zijn keuzes gemaakt en principes uitgewerkt.

De conceptvisie en principes zijn vervolgens aan stakeholders gepresenteerd. Op basis van hun reacties is de conceptvisie vervolgens aangescherpt. Wanneer de gebiedsvisie voor 2050 eenmaal is vastgesteld, stellen we een Inrichtings- en beheerplan (IBeP) op voor de uitvoering. Dit is een plan met een looptijd van zes jaar. Hierin staat welke (beheer)maatregelen in de eerste zes jaar worden genomen. Na zes jaar kan de koers in het volgende IBeP waar nodig worden bijgesteld. Voor de concrete uitvoering van de (beheer)maatregelen worden jaarplannen opgesteld.