Decennialang zijn er diverse initiatieven opgezet om zeegrasvelden te herstellen. In bepaalde gevallen zijn al spectaculaire resultaten geboekt. Zo is nabij het eiland Griend in de Waddenzee het aantal plantjes gegroeid van 200.000 naar meer dan een miljoen. In dit succesvolle project, een initiatief van Natuurmonumenten, de Rijksuniversiteit Groningen en the Fieldwork Company, is een nieuwe methode gebruikt, waarbij zeegraszaden met een kitspuit in de bodem zijn geïnjecteerd.

Samen met de Rijksuniversiteit Groningen, The Fieldwork Company en Altenburg & Wymenga is Witteveen+Bos aan de slag gegaan om, op basis van deze methode, de plant verder nieuw leven in te blazen. Dat gebeurt in een vijfjarig onderzoeks- en uitvoeringsproject (van 2022 tot 2027) dat gericht is op het continueren van het huidige succes in de Waddenzee én het terugbrengen van zeegras in het Grevelingenmeer en het Veerse Meer.

In Zeeland, specifiek in het Grevelingenmeer, was eerder al een meerjarige pilot uitgevoerd. Uit dit onderzoek is gebleken dat zeegras hierin kan overleven. Om een definitieve terugkeer en expansie te bereiken, is echter verder begrip van het systeem en het ecologisch functioneren nodig. In het najaar van 2023 is in het Grevelingenmeer begonnen met de aanplant.

Ruim 18.000 zeegrasscheuten zijn uit Denemarken gehaald en geplant door het consortium. Bij de proeflocaties in het Grevelingenmeer (Veermansplaat en Stampersplaat) zijn ook circa 2000 planten met bodemmateriaal geplaatst, onder meer met de hulp van enthousiaste en onmisbare vrijwilligers. Door zeeslakken in te schakelen, blijven de planten schoon en wordt de kans op gezond zeegras serieus vergroot.

Het terugbrengen van zeegrasvelden in het Veerse Meer staat nog aan het begin van het traject. Voor dit waterlichaam is er gestart met het uitvoeren van een veldverkenning en zijn kansenkaarten ontwikkeld. In de zomer van 2024 gaan de eerste proeven in het Veerse Meer van start.

In het vijfjarige onderzoekstraject zal in totaal een areaal van 10 ha aan zelfredzame zeegrasvelden worden gerealiseerd. Deze velden moeten zichzelf in stand houden onder huidige scenario's van extreme condities (bijv. stormen, hittegolven, ijsgang). Witteveen+Bos leidt dit onderzoekstraject en werkt daarbij nauw samen met het consortium van gespecialiseerde partijen. 

De Rijksuniversiteit Groningen staat aan de lat voor het wetenschappelijk onderzoek, The Fieldwork Company verzorgt de praktische toepassing, Altenburg & Wymenga stelt kennisdocumenten op en Witteveen+Bos brengt specifieke expertise in op gebied van project- en omgevingsmanagement en systeemanalyse. Dit onderzoeksproject wordt uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat, dat vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW) en Natura 2000 een opgave heeft voor het herstel van zeegras in de Waddenzee en in de Delta.

De activiteiten rondom de aanplant worden gecombineerd met verder onderzoek en dataverzameling om de belangrijke parameters voor zeegrasherstel inzichtelijk te maken. Witteveen+Bos draagt hieraan bij door onze jarenlange ervaring met systeemanalyse en onze ervaring met het toepassen van rekenmodellen voor vraagstukken rondom waterkwaliteit en (herstel van) biodiversiteit. Dit draagt bij aan het ontwikkelen van meer kennis van sleutelfactoren voor zeegrasherstel en begrip van het totale ecologische systeem rondom zeegras. Zodat bijvoorbeeld de locatieselectie en de aanplantmethode verder kunnen worden verfijnd.

Zeegrasvelden staan, net als koraalriffen, mangrovebossen en mosselbanken, aan de basis van een gezond ecosysteem. Deze waterplant vormt grote velden waar het water langzamer gaat stromen. Dit geeft slib de kans om naar de bodem te zinken, waardoor helder water ontstaat. Als zo’n sleutelsoort wegvalt, heeft dat sterk effect op het hele systeem. Zeegras verbetert namelijk niet alleen zijn eigen leefomstandigheden, maar de plant is ook van belang voor vele diersoorten als kraamkamer, foerageergebied of schuilplaats dienen. Bovendien leggen zeegrasvelden CO2 vast. Dit doen zij ongeveer dertig maal efficiënter dan regenwouden.