Ruimte voor de Rivier IJsseldelta Zuid

Witteveen+Bos adviseerde aannemersbedrijf Boskalis, die deel uitmaakte van Isala Delta, de combinatie van Boskalis en Van Hattum Blankevoort die voor dit project aan de lat stond. We zijn bij vrijwel alle ontwerpwerkzaamheden voor dit project betrokken geweest.

Het zomerbed van de IJssel is verlaagd om meer ruimte aan het water te bieden bij hoge waterstanden, met waterstandsdaling als gevolg. Het zomerbed van de (Beneden)lJssel is over een afstand van ruim zeven kilometer verlaagd tussen Kampen en de Eilandbrug, bij de monding. Dit werd gedaan door te baggeren met een cutterzuiger en door de bodem af te graven. Zo is de rivierbodem verdiept.  

Daarnaast is het Reevediep aangelegd, een (overstroom)gebied met een vaargeul voor recreatievaart. Aan beide kanten van de geul is 16 km aan primaire keringen (dijken) aangelegd. Voor de realisatie van die dijken is maximaal gebruik gemaakt van het materiaal in het projectgebied. Zo is de kern van de dijken opgebouwd met het zand dat vrij is gekomen bij de zomerbedverlaging.

Het Reevediep is een bypass voor waterafvoer: een nieuwe zijtak van de IJssel, ten zuiden van Kampen, die een extra verbinding vormt tussen de IJssel en het Drontermeer. Zo wordt in extreme omstandigheden het hoge water al afgevoerd voordat het de stad Kampen bereikt. Tijdens de hoogwatersituatie in december 2023 heeft de bypass zijn waarde al kunnen aantonen. Het Reevediep fungeert ook als buffer voor opstuwend water vanaf het IJsselmeer.

Aan de kant van de IJssel is een inlaat gebouwd met een brugconstructie, waarover de N763 Kamperstraatweg is komen te liggen. Naast dit inlaatsysteem is een vispassage aangelegd. Ook aan de IJsselkant is een schutsluis aangelegd ten behoeve van de recreatievaart. Daar gaat een vaste brug overheen. Deze sluis kan bij hoge waterstanden in z'n geheel onder water komen te staan.

Ook de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving is verbeterd, onder meer met 400 hectare nieuwe, natte deltanatuur in het Reevediep, inclusief wandel-, struin- en fietspaden. Met de inrichting van vier uiterwaarden, Zalkerbosch, Scherenwelle, Koppelerwaard en Onderdijkse Waard, tussen Kampen en Zwolle is de ruimtelijke kwaliteit in het rivierengebied verbeterd. Het gaat daarbij vooral om het behoud en de versterking van de bijzondere natuurwaarden van de IJsseldelta en de toegankelijkheid ervan. Aangezien een deel van het projectgebied in een Natura 2000 omgeving is gerealiseerd, is er een nieuw rietmoeras aangebracht ter compensatie. Op een klimaatdijk is ruimte gecreëerd voor een nieuwe woonwijk voor Kampen.

Binnen dit project zijn diverse kunstwerken als sluizen, brug, inlaatwerk en gemalen gerealiseerd en is het wegennetwerk en de waterhuishouding in het gebied grondig herzien. Waar Boskalis de grond-, weg- en waterwerken en de natuurontwikkeling uitvoerde, droeg Van Hattum en Blankevoort zorg voor de kunstwerken, waaronder het inlaatsysteem, bruggen, sluizen en gemalen.

De manier van werken binnen dit project was bijzonder: team Ruimte voor de Rivier Kampen nam in 2015 zijn intrek in een voorheen leegstaand schoolgebouw (de oude HBO). Opdrachtgevers, opdrachtnemers en uitvoerders, ongeveer 100 mensen in totaal, werkten daar intensief samen aan het project.