Javaanse kust herstellen met mangrovebossen
In maart 2015 lanceerden de Indonesische en Nederlandse overheid een publiek-private samenwerking om de veiligheid van de Javaanse noordkust te verbeteren door de snelle erosie tegen te gaan. Doordat in tien jaar tijd de kustlijn tot drie kilometer landinwaarts is verdwenen, zijn in de regio Demak 70.000 inwoners kwetsbaar ten aanzien van levensonderhoud en woningen. In totaal worden 3.000 dorpen bedreigd, met de daarbij behorende landbouw en visserij. Het kustverdedigingsproject in Java is een van de toonaangevende initiatieven van het ‘Building with Nature’-programma van Ecoshape en partners, waaraan Witteveen+Bos deelneemt.
In de afgelopen decennia zijn grote delen van het mangrovebos aan de noordkust van Java gekapt voor visvijvers, voor de ontwikkeling van infrastructuur en grondwater. De natuurlijke kustbescherming is hierdoor verdwenen, met een toename van erosie tot gevolg. Wegen, scholen, huizen en visvijvers zijn prijsgegeven aan de zee en bewoners zijn hun inkomsten kwijt. Harde kustbescherming bleek duur, niet effectief en niet klimaat adaptief.
Langs de 20 kilometer lange kustlijn van Demak, is in een gebied van 6.000 hectare de Building with Nature pilot gestart, waarin civiele techniek wordt gecombineerd met sociaaleconomische maatregelen. Het civiele deel bestaat uit de ontwikkeling van semipermeabele dammen, waardoor sediment weer aanlandt en mangroves terug kunnen groeien. Tegelijkertijd wordt de lokale bevolking in coastal-field school geleerd hoe zij duurzaam landbouw en visserij kunnen uitvoeren. Daarmee wordt nieuwe kap van mangroves voorkomen en kan de economie optimaal profiteren van de natuur. ‘Voor dit project hebben we de lokale kennis en netwerken kunnen verenigen met onze technische kennis’, aldus Eveline Buter. ‘Je kunt wel een mooi ontwerp maken, maar hoe krijg je het concept ingebed bij de lokale bewoners? Daarom is goed nagedacht over een verdienmodel voor de lokale bevolking.’
De bedoeling is om het project verder uit te rollen langs de noordkust van Java en uiteindelijk kustmanagers van overheden over de hele wereld te inspireren om de Building with Nature-aanpak in te bedden in beleid en landschapsplanning. Naast de bijdrage aan de technische uitwerking van de permeabele dammen was Witteveen+Bos betrokken bij het opstellen van een maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA) om de baten van deze Building with Nature aanpak inzichtelijk te maken.