Klimaatverandering en de uit- en afspoeling van nutriënten
Met een verkennende literatuurstudie zijn de effecten van klimaatverandering op de uit- en afspoeling van nutriënten uit landbouwgronden in beeld gebracht. Door een verhoogde temperatuur en een grilliger neerslagpatroon neemt de uit- en afspoeling van nutriënten zeer waarschijnlijk toe. Zonder mitigerende maatregelen leidt dit tot verslechtering van de waterkwaliteit. Desondanks blijft de nutriëntenhuishouding van een bodem complex en is het niet eenvoudig om de effecten van klimaatverandering te voorspellen.
Een goede bodemkwaliteit is essentieel voor het watersysteem en een vitale bodem kan bijdragen aan het behalen van de Kaderrichtlijn Water (KRW)-doelen, bijvoorbeeld vanwege verminderde oppervlakkige afstroming van nutriënten. Door klimaatverandering ontstaan er echter steeds vaker problemen. Om te anticiperen op de gevolgen van klimaatverandering en om schade te beperken is het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie opgesteld. Kwetsbaarheden in het systeem in beeld brengen is één van de zeven ambities. Hierbij worden stresstesten gebruikt om kwalitatief en kwantitatief de effecten van klimaatverandering op het systeem te beschrijven en te bepalen waar, wanneer en welke knelpunten ontstaan. Ook de waterkwaliteit komt onder druk te staan. Om de gevolgen van klimaatverandering op de waterkwaliteit kwantitatief in kaart te brengen is een prototype waterkwaliteitsstresstest ontwikkeld. Deze stresstest bouwt voort op de methodiek van de Ecologische Sleutelfactoren (ESF).
Een belangrijk onderdeel van de waterkwaliteitsstresstest is de mate van uit- en afspoeling van nutriënten uit de bodem. De invloed van het klimaat op deze uit- en afspoeling is nog onbekend, omdat een goed beeld van de veranderingen in, water- en nutriëntentransportgerelateerde, bodemprocessen ontbreekt. Het is van belang om meer grip te krijgen op de effecten van klimaatverandering op de bodem, omdat verwacht wordt dat de processen in de bodem zullen veranderen als gevolg van klimaatverandering en dat dit een negatieve invloed heeft op de waterkwaliteit.
Dit artikel, gepubliceerd door H2O Waternetwerk, beschrijft de resultaten van een verkennende literatuurstudie naar de effecten van klimaatverandering op bodemprocessen en de relatie tot waterkwaliteit. De focus ligt op het landelijk gebied, omdat meer dan 60 procent van het Nederlandse landoppervlak een agrarische functie heeft en in veel landbouwgebieden (kunst)mest gebruikt wordt waardoor concentraties van nutriënten in bodem, water en lucht toenemen. Het accent in dit artikel ligt op de koolstof-, stikstof- en fosfaatkringloop, omdat deze nutriënten direct en indirect een significante invloed hebben op de waterkwaliteit van oppervlaktewateren. Het kwantitatief inschatten van het effect van klimaatverandering op het uit- en afspoelen van deze nutriënten is het uiteindelijke doel.
Het artikel is geschreven door Marleen Ursem, Marloes van der Kamp, Willem Hendriks en Sebastiaan Schep (Witteveen+Bos). Je vindt het hele artikel hier.