Waterproductie met aandacht voor de natuur

Veel productielocaties van drinkwaterbedrijven bevinden zich dicht bij natuurgebieden. Dat biedt kansen om biodiversiteit (flora en fauna) mee te nemen in het ontwerpen van nieuwe productiefaciliteiten en het uitbreiden/renoveren van bestaande locaties. Het laatste was het geval in Ouddorp waar we, samen met Buro Kade, voor Evides een onthardingsgebouw hebben ontworpen. Daarbij hebben we ook een gedetailleerd ontwerp van de procesinstallatie gemaakt, rekening houdend met de beperkte ruimte in het gebouw.

De productielocatie is gelegen in de Middel- en Oostduinen op Goeree-Overflakkee. Deze duinen zijn al sinds 1934 een belangrijke drinkwaterbron voor het eiland. Het bedrijf voert water aan vanuit het Haringvliet en laat het, na zuivering, vanuit plassen en kanalen de duinbodem in zakken. Bodemorganismen zuiveren het water verder. Vroeger zorgde de waterwinning voor verstoring van de natuur in de duinen, aldus Evides. Het bedrijf heeft daarom de waterwinning sinds de jaren ’90 aangepast. De invloed van de drinkwaterwinning op de natuur is kleiner geworden, waardoor de biodiversiteit in de Middel- en Oostduinen is toegenomen. Verschillende zeldzame planten en dieren zijn inmiddels teruggekeerd.

Extra stap zetten

Het belang van lokale flora en fauna kwam ook terug in het ontwerp van het nieuwe onthardingsgebouw. Buro Kade nam het buitenontwerp grotendeels voor haar rekening, waarbij Witteveen+Bos haar ecologische expertise heeft ingezet. We hanteren hiervoor onder meer onze Duurzame Design Principes (DOPs). We hebben in dit project vooral de DOPs Multifunctioneel ontwerp en in mindere mate Ontwerpen met de natuur toegepast.Multifunctioneel ontwerp hebben we toegepast om het ontwerp en de nabije omgeving natuurinclusiever te maken. Daarbij zijn we een stap verder gegaan dan wat de Wet natuurbescherming voorschrijft.

Kansen voor flora en fauna

Om te beginnen hebben we op basis van verspreidingsgegevens beschermde en niet-beschermde planten- en diersoorten in kaart gebracht. Daarbij kijken we of het specifieke ontwerp, in dit geval een onthardingsgebouw, negatieve maar ook positieve gevolgen kan hebben op bepaalde lokale flora en fauna.
Vervolgens hebben we een selectie gemaakt van planten- en diersoorten waarvoor we met het ontwerp en in de omgeving de grootste impact kunnen maken. In geval van Ouddorp zijn onder andere de tapuit en de vleermuis geselecteerd.

Vleermuisbunker

Voor deze soorten zijn additionele nestplekken/verblijfplaatsen gecreëerd zoals nestkasten (bosuil, tapuit, vleermuizen), het toegankelijk maken van de spouw voor vleermuizen en het inrichten van een vleermuisbunker. Wat betreft fauna is een sedum- en duindak toegepast. Daarbij heeft het sedumdak een isolerende werking (Ontwerpen met natuur). We hebben tot slot geadviseerd om omgevingsgerelateerde ingrepen te verrichten, zoals het creëren van een vochtige duinvallei en het inzetten op verdere ontwikkeling van een duinmeer (waterkwaliteit verbeteren, oevervegetatie stimuleren).

3D-model

Het inpassen van de procesinstallaties in het onthardingsgebouw was een behoorlijke uitdaging omdat dit qua maatvoering niet te groot mocht worden, gelet op de beschikbare ruimte op het terrein en de esthetische eisen van de opdrachtgever. Hiervoor hebben we een 3D-model ingezet waarbij de procesinstallatie, inclusief leidingwerk, gedetailleerd is ingetekend. Het garanderen van de toegankelijkheid (voor onderhoud, reparatie, vervanging) voor het personeel was een voorwaarde in het ontwerp.
 

Maatwerk

In het onthardingsgebouw wordt het drinkwater voorbehandeld in drie stappen: beluchting,  ontharding en een stap waarin arseen wordt verwijderd. Deze processtappen zijn geïmplementeerd op basis van conventionele technologieën. Het inzetten van volwassen technologieën wil echter niet zeggen dat het gesneden koek is. Elke drinkwaterinstallatie vereist maatwerk: de juiste procestechnische dimensionering, de inpassing in de beschikbare ruimte en het aansluiten op de bestaande zuivering. Voor die bestaande zuivering hebben we de wateraanvoer van de diepe en ondiepe bronnen in het onthardingsgebouw gescheiden. Dat is omdat diepe bronnen zuiverder water bevatten en een minder intensieve (voor)behandeling nodig hebben.

Ombouwplan

De realisatie vormt een eigen uitdaging, want de drinkwaterproductie kan tijdens de werkzaamheden niet worden stilgelegd. We hebben daarvoor een gedetailleerd ombouwplan opgesteld met de opdrachtgever. In dit plan wordt pas op het laatste moment de oorspronkelijke leiding naar het hoofdgebouw afgesloten waarna de leiding vanuit het onthardingsgebouw het ‘werk overneemt’. De bouw van het onthardingsgebouw zal in de loop van 2023 worden opgestart.