Aardwarmte of geothermie is een oneindige en emissie loze energiebron. Dit maakt aardwarmte een interessant en duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen als warmtebron voor gebouwen en fabrieken. Het zal daarom ook niet verbazen dat momenteel al tientallen locaties operationeel zijn en er - alleen in Nederland al - grote ambities zijn voor het opschalen naar rond de 175 geothermische locaties. De verwachting is dat de geothermiesector de komende tijd flink zal groeien.

In 2018 schakelde de Kennisagenda Aardwarmte Witteveen+Bos in. De Kennisagenda Aardwarmte is een samenstelling van diverse overheden en bedrijfsleven met drie hoofddoelen: 1. Terugdringen van onzekerheden en risico’s bij de inzet van aardwarmte; 2. Verbeteren van de operationele en energetische efficiency; 3. Verlengen van de gebruiksduur van een aardwarmtebron.

De vraag aan Witteveen+Bos: ‘Onderzoek de milieurisico’s horende bij de toepassing van inhibitoren die gebruikt worden voor bescherming van zowel de ondergrondse als de bovengrondse geothermie installaties.’

Bij geothermie is het omhoog gepompte productiewater in de regel rijk aan warmte, koolstofdioxide en stoffen als methaan en zouten. De eigenschappen van dit productiewater hebben een corroderende werking op de materialen van de ondergrondse en bovengrondse installaties. Door corrosie kan onder andere de wanddikte van buismateriaal afnemen en lekkage naar omringende grondlagen ontstaan. Daarnaast kan scaling optreden, wat verstoppingen of hogere corrosiesnelheden veroorzaakt.

Voor langdurige en duurzame winning van warmte is goede beheersing tegen deze ‘degraderende’ processen noodzakelijk. Hiervoor wordt onder andere chemische bescherming toegepast met inhibitoren. Inhibitoren zijn bepaalde chemicaliën die het bodemwater neutraliseren zodat de apparatuur niet wegroest, geen scaling optreedt en biologische groei wordt tegengegaan. 

In opdracht van Kennisagenda Aardwarmte hebben we onderzocht welke stoffen, in welke doseringen en voor welk exact doeleinde worden toegepast bij geothermieprojecten in Nederland. Vervolgens hebben we berekend wat exact het risico is dat deze stoffen in het milieu of drinkwater terecht komen. Inclusief scenario’s van de mogelijke effecten hiervan. Aanvullend onderzochten we welke middelen op welke wijze kunnen worden toegepast zonder gevaar voor milieu en drinkwater. Met als doel duurzame winning van geothermie mogelijk te maken.

Met de resultaten van het onderzoek kan de Kennisagenda Aardwarmte veilige procedures opzetten, hun leden ondersteunen in het voldoen aan de milieuregelgeving, in gesprek gaan met stakeholders en duurzame alternatieven benoemen.