Dreefzicht Haarlem: vrije ruimte voor stadshistorie en groen
De Haarlemmerhout is het oudste Rijksmonument van Nederland. Om de positie van het historische bos en de omgeving te versterken, zijn in de Beheervisie Haarlemmerhout 2009 doelen geformuleerd om de landschappelijke, natuurlijke, recreatieve en cultuurhistorische waarden te stimuleren. In opdracht van de Gemeente Haarlem heeft Witteveen+Bos het ontwerp en de uitvoeringsbegeleiding verzorgd voor het gebied rondom Dreefzicht Haarlem.
De Haarlemmerhout in Haarlem, in de volksmond ook wel bekend als De Hout, werd in de Gouden Eeuw populair als recreatiegebied voor welgestelden uit Haarlem en Amsterdam. Het bos maakt onderdeel uit van de wijk Haarlemmerhoutkwartier.
Een van de markante bouwwerken is Dreefzicht. In 1840 is deze buitensociëteit van de Haarlemse rederijkerskamer Trou moet Blijcken gebouwd onder ontwerp van Jan David Zocher. Oorspronkelijk stond Dreefzicht op een terp aan het eind van de Dreef, omringd door gazons en forse bomen. De rijke historie van de sociëteit en het bos is een belangrijke inspiratiebron geweest bij het herinrichtingsontwerp.
Ontmoetingsplek fietsers en voetgangers
De gebiedsontwikkeling spitst zich met name toe op het kruispunt Hendriklaan en Koningin Wilhelminalaan. Om de doelen uit de beheersvisie te realiseren zijn zowel in het plan- als ontwerpproces twee duurzame ontwerp principes (DOP’s) toegepast: Participatief ontwerp en Ontwerp met natuur.
In de bestaande situatie ligt het zwaartepunt op de diverse verkeersstromen, waarbij - in het verlengde - veel ruimte wordt gereserveerd voor geparkeerde auto’s. De wens vanuit de gemeente Haarlem is om het eind van de Dreef nadrukkelijk(er) om te vormen tot een ontmoetingsplek voor fietsers en voetgangers. Vanuit deze visie hebben onze landschapsarchitecten binnen het ontwerp met een serie weloverwogen, incrementele subtiele wijzigingen toegepast.
In de Haarlemmerhout is de historische vrijstaande lindeboom een markant element. In de huidige situatie wordt de linde omgeven door eentonige bestrating. In het nieuwe ontwerp is een riante cirkelvormige bank bemeten rondom deze statige boom en krijgt fauna duidelijk meer ruimte ten koste van harde bestrating. Ook door jaarronde, kleurige en onkruidarme ‘green to colour’ beplanting toe te passen.
Geschiedenis geaccentueerd
In het nieuwe ontwerp is de rijke geschiedenis van dit deel van Haarlem geaccentueerd door de historische zichtassen en entrees centraal te stellen. De aanloop naar de Haarlemmerhout, al bekend sinds 1560, is voorzien van een kromming. Zodoende wordt een meer natuurlijke loop gecreëerd tussen het Houtplein en de entree van de Hout. De andere historische as is de laan naar Dreefzicht; al vanaf 1840 de toegangsweg tot de sociëteit. Om deze as uit te lichten, is hier de rijbaan versmald. Auto’s zijn te gast.
Groenbescherming en -uitbreiding
Deze aanpassing is in lijn met de doelen uit de Beheervisie Haarlemmerhout om de recreatieve functie te versterken en het gebied meer voetganger- en fietsveilig te maken. Op de locatie waar auto en voetganger elkaar kruisen zijn voet-/fietspad en weg naar gelijk niveau gebracht. Als extra signaal draagt het wegdek een afwijkende kleur en haaientanden.
Met succes zetten omwonenden zich in voor het behoud van de historische bomen. Dit is een van de ontwerpdetails die vanuit stakeholderparticipatie vorm heeft gekregen. Als aanvulling op groenbescherming voorziet het ontwerp in bijplanten van linden. De entree is zo gemaakt dat bezoekers het bos als het ware binnenstappen, zoals het ook in vroeger tijd was.
Deel deze pagina
Meer weten?
