Natuurlijke processen leveren extra baten

Ontwerp met de natuur

Het principe ‘Ontwerp met de natuur’ houdt in dat je gebruik maakt van natuurlijke processen om het ontwerp te versterken. Werken met de natuur in plaats van tegen de natuur. Hierdoor kunnen onbedoelde negatieve neveneffecten worden voorkomen en extra baten, zoals natuurbaten, ontstaan. Ook is het mogelijk dat het ontwerp goedkoper wordt.

Het principe ‘Ontwerp met de natuur’ eist van de ingenieur dat hij of zij natuurlijke processen in kaart brengt: fysisch, chemisch en/of biologisch. Vervolgens is het zaak om in het ontwerp aan de ene kant negatief ingrijpen in deze processen te voorkomen en aan de andere kant juist gebruik te maken van deze natuurlijke processen om extra baten te creëren. Het principe wordt ook wel ‘Building with Nature’ genoemd. Het wordt toegepast door een systeemanalyse uit te voeren, waarbij het project in ruimere context integraal wordt beschouwd. Bij een systeemanalyse breng je de dominante processen in beeld, vervolgens identificeer je de sleutelfactoren waarmee de processen kunnen worden beïnvloed en tot slot identificeer je effectieve maatregelen die ingrijpen op die sleutelfactoren.

Systeemanalyse

Bij het toepassen van de duurzame ontwerpprincipes is systeemanalyse een broodnodige bondgenoot. Een watersysteem, een bodemsysteem, een financieel systeem, een computersysteem, of een sociaal systeem: pas als je snapt hoe het systeem werkt kun je effectieve maatregelen nemen die het systeem in de gewenste richting beïnvloeden.

Bij een systeemanalyse bekijken we de toestand waarin het systeem zich bevindt in relatie tot processen die de toestand beïnvloeden. Ecoloog Sebastiaan Schep doet dit al dertien jaar. ’We analyseren bijvoorbeeld regelmatig watersystemen: we kijken nauwkeurig naar de aanwezige toestand (welke planten en dieren zijn er, hoe is de waterkwaliteit?) en bedenken welke (omgevings)processen op deze toestand van invloed zouden kunnen zijn. Vervolgens analyseren we deze processen - zoals de externe aanvoer van water, de fosfaatbelasting vanuit de landbouw - en kijken we of we daarmee de toestand waarin het watersysteem verkeert inderdaad kunnen verklaren. Deze ‘dialoog’ tussen toestandsanalyse en analyse van processen herhalen we net zo lang totdat we die processen hebben geïdentificeerd die de toestand optimaal verklaren. Dan hebben we ‘systeembegrip’ en kunnen we effectieve maatregelen identificeren. Maatregelen die aangrijpen op de relevante processen, maar ook maatregelen die direct ingrijpen op de toestand.’

Collega Ivana Prusina vertelt u graag meer over haar werk

Deel deze pagina