Waterfabriek Wilp wint De Vernufteling 2019

Witteveen+Bos heeft samen met Royal HaskoningDHV en Waterschap Vallei en Veluwe De Vernufteling 2019 gewonnen met het project Waterfabriek Wilp. Dat werd donderdag 30 januari 2020 bekendgemaakt tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van NLIngenieurs in Den Haag. De jury was lovend over de manier van omdenken in de waterzuivering bij dit project.

Witteveen+Bos was met twee projecten genomineerd voor de prestigieuze prijs, die jaarlijks door NLIngenieurs wordt georganiseerd. De prijs wordt uitgereikt aan het ingenieursbureau met het meest vindingrijke project en de winnaar wordt geselecteerd door een jury van deskundigen. In 2016 won Witteveen+Bos de prijs met het mangrovedammenproject in Indonesië.

Dit jaar had de jury vijf van de vijftien inzendingen geselecteerd voor de finale van de Vernufteling, waarvan er twee werden ingestuurd door Witteveen+Bos. Dat zijn de projecten Waterfabriek Wilp en BlueCan.

Winnaar Waterfabriek Wilp
Schoon drinkwater, minder uitstoot van broeikasgassen en herstel van de natuur: de Waterfabriek Wilp - die wordt gebouwd in Wilp (gemeente Voorst) door Waterschap Vallei en Veluwe, Royal HaskoningDHV en Witteveen+Bos - is een toekomstbestendige waterzuivering. De jury, onder voorzitterschap van directeur Jacolien Eijer-de Jong van NLingenieurs, noemde de Waterfabriek een 'paradigmashift in zuiveringsland'. Royal HaskoningDHV en Witteveen+Bos 'hebben het niet meer over zuivering, maar over het scheiden van grondstoffen', zei Eijer. Volgens de jury is de maatschappelijke relevantie van het project groot. Kostbare grondstoffen worden zo teruggewonnen voor gebruik en bovendien is de decentrale toepassing van de waterfabriek 'essentieel voor klimaatadaptatie in stedelijk gebied', stelde Eijer. 

In de Waterfabriek Wilp, die in 2022 operationeel moet zijn, zijn straks geen grote beluchtings- en bezinkbassins waaruit broeikasgassen en vervelende luchtjes kunnen ontsnappen, maar een compacte installatie waarin verschillende technieken worden toegepast. Regenwater, rioolwater en water afkomstig uit de industrie belanden er niet in één grote vergaarbak, maar worden apart gefilterd. Zo wordt het regenwater met een natuurlijk helofytenfilter gezuiverd en worden geneesmiddelen, microplastics, PFAS en andere bronnen van microverontreiniging met onder andere nanofilters uit het rioolwater gehaald.

Met de Waterfabriek zet het waterschap een belangrijke stap om in 2050 volledig circulair te zijn. Zo kan het fosfaat uit urine en ontlasting van de bijna 20.000 inwoners en bedrijven uit de regio eindigen als groene meststof voor de landbouw. Het cellulose uit wc-papier kan een tweede leven krijgen in asfalt. De energie die nodig is voor het zuiveren van het water zal op het terrein zelf duurzaam worden opgewekt. Ook de natuur is gebaat bij de nieuwe waterzuivering. Doordat een deel van het gezuiverde rioolwater in de Twellose Beek terechtkomt, zal deze in de zomer niet kunnen droogvallen. De Waterfabriek Wilp kan zo het hoofd bieden aan toekomstige uitdagingen als water- en grondstoffenschaarste en klimaatverandering.

BlueCan
Dat uit plassen, meren, vijvers en sloten flink wat broeikasgassen omhoog borrelen is niet zo bekend. Dankzij BlueCan, een tool van Witteveen+Bos en Deltares, is vast komen te staan dat met het verbeteren van de kwaliteit van oppervlaktewater de uitstoot van broeikasgassen kan worden gereduceerd.

Een plas van 100 ha stoot zo'n 457 ton CO₂-equivalenten uit per jaar. Hoe slechter de kwaliteit van het water, hoe meer emissies. Met BlueCan kunnen deze ‘vergeten' broeikasgasemissies in beeld worden gebracht en wordt de potentiële winst van belastingreducerende maatregelen beoordeeld. Uit een pilot met het systeem bij drie waterschappen blijkt dat de emissie-uitstoot tussen een meer met goede en een meer met slechte waterkwaliteit een factor 10 kan verschillen.

De tool toont aan dat verbeteren van de waterkwaliteit kan bijdragen aan het halen van de klimaatdoelstellingen. Bijkomend voordeel is dat deze heldere, plantenrijke wateren meer biodiversiteit opleveren en aantrekkelijker zijn voor recreatie.