Verduurzamen? Let niet alleen op de maatregelen, maar juist ons gedrag!

Cobouw-column door Michel Berghuis

In mijn vorige column beschreef ik de noodzaak om met elkaar een stapje terug te doen. Wil de samenleving van morgen er anders uitzien, dan zullen we minder gefixeerd met maakbaarheid om moeten gaan. Vanuit ons maakbaarheidsideaal streven we altijd naar de juiste oplossing, we stellen onszelf gerust met de toepassing van maatregelen en monitoren vervolgens het succes. Maar vergeten wij daardoor soms niet wat ons eigen gedrag eigenlijk voor invloed heeft?

Het meest typerende voorbeeld van onze maakbaarheidswaan is de manier waarop wij naar de coronapandemie kijken. We stellen onszelf gerust met de toepassing van coronamaatregelen, waarbij dagelijks wordt gemonitord op het succes ervan. Wordt het succes niet bereikt, dan zijn we geneigd het vertrouwen in de maatregelen te verliezen. Dat leidt tot demonstraties en wegen die weer vollopen. Het lijkt alsof de maatregelen een succescriterium kennen. Wordt het succes niet bereikt, dan worden we minder kritisch in de naleving ervan. Maar wil je succes bereiken, dan is het juist zaak om je niet te blind te staren op de maatregelen en het succes ervan. Niet te kijken wat maatschappelijk gebeurt en hoe anderen handelen, maar je juist bewust te blijven van je eigen gedrag.

Dat we ons niet moeten blindstaren op het maakbaarheidsideaal blijkt ook voor de verduurzamingsopgave. Als ingenieur ben ik trots op de oplossingsgerichte stappen die ons ingenieurswerk dagelijks levert in bijvoorbeeld de energietransitie en het bewust circulair handelen. Waar we voor moeten waken is dat we de verduurzaming niet te veel als een technisch oplosbare opgave beschouwen. Het succes van de verduurzamingsopgave hangt niet alleen af van de hoeveelheid GW duurzame elektrische opwek en het aantal elektrische auto’s op de weg. We moeten onszelf ook de vraag blijven stellen of ons (consumenten)gedrag nog wel het juiste is. Is het wel zo noodzakelijk om de auto te pakken, of dat ene pakketje te bestellen?

De verduurzaming van de aarde hangt niet alleen af van de doorvoering van technische maatregelen. De verduurzaming van de aarde hangt minstens zo veel af van het bewustzijn van eigen gedrag en de bereidheid om gedrag aan te passen. Laat je in de keuzes niet alleen leiden door gemak en financiële waarde, maar durf de keuze eens te baseren op gezondheid en klimaat!

Michel Berghuis,
hoofd Witteveen+Bos-kantoor Den Haag

Deze column verscheen eerder op cobouw.nl