Haal meer uit 4D-planning

Cobouw-column door Pieter-Bas de Visser

De schaalgrootte en complexiteit van (infrastructurele) bouwprojecten vragen om planning en monitoring van het bouwproces op een dieper niveau. Om grip te krijgen op de haalbaarheid en de efficiency is werken met een 4D-planning daarom vaker en vaker gemeengoed. De ‘eenvoudige’ balkenplanning wordt gelukkig steeds meer uitgezwaaid.

Een 4D-planning visualiseert de fases van een bouwproject in 3D door de tijd heen (de 4^e dimensie). Ik ervaar zelf dat een complex project als bijvoorbeeld de Zuidasdok dankzij een 4D-planning ineens veel overzichtelijker wordt.

Vaak wordt gewerkt met complexe softwarepakketten om 4D-planningen op te stellen. Met opzet gebruik ik het woord complex, want: je hebt specialisten nodig om het (optimaal) te kunnen gebruiken. In de praktijk vertaalt dit obstakel zich in veilig, bijna ouderwets plannen waarbij werkzaamheden niet parallel, maar achter elkaar worden uitgevoerd.

Waarom? Niet alle betrokken partijen hebben de kennis van of de toegang tot het specialistische 4D-softwarepakket. Daarom is maken van de planning vaak in handen van een enkele specialist. Dit schuurt met het belang om alle stakeholders (opdrachtgevers, omgevingsmanagers, beheerders etc.) zo goed mogelijk te betrekken bij het opstellen en valideren van de planning.

Hiermee wordt de meerwaarde van werken in 4D slechts gedeeltelijk benut. Niet omdat de software tekort schiet op functionaliteit, maar omdat de gebruiksvriendelijkheid serieus te wensen overlaat. Zelf hebben we dit nadeel opgelost door een interactieve webapplicatie te ontwikkelen. Speciale software is niet nodig; iedere stakeholder kan ermee werken. De 4D-planning is te bekijken, aan te passen en te valideren vanaf de eigen laptop of tablet. De focus op de gebruiker zorgt dat de kracht van 4D optimaal kan worden ingezet om clashes te voorkomen, kwaliteit te borgen en slimmer te plannen.  

Wat dit in de praktijk kan betekenen, werd zichtbaar bij een groot infrastructureel project in Midden-Nederland. Uitbreiding van het wegennet én aanpassingen aan het spoornet zorgde voor een complexe puzzel. Met behulp van de 4D-planning app werd de totale doorlooptijd bekort van 26 naar 19 dagen.