Innovatie kun je aanbesteden

Op donderdag 2 maart 2017 organiseerde Witteveen+Bos Heerenveen in Haren een symposium voor diverse Noord-Nederlandse overheden en bedrijven. Het thema van de middag: ‘innovatie kun je (niet) aanbesteden’. De verschillende visies die deze middag uitgesproken werden hadden één gezamenlijke uitkomst: aanbestedingen en innovaties gaan goed samen, mits de juiste voorwaarden worden gecreëerd.

Noord-Nederland met haar vele MKB-bedrijven in de infrastructuur is bij uitstek de plek om te innoveren. In Buitensociëteit Paterswolde te Haren kwamen daarom ruim 90 Noord-Nederlandse opdrachtgevers, bouwers en adviseurs bij elkaar om inspiratie op te doen en te delen tijdens een symposium over innovaties en aanbesteden.

Fleur Gräper-van Koolwijk, gedeputeerde (D66) bij de provincie Groningen, opende de middag. De provincie Groningen heeft als doelstelling de infrastructuur 'slim en groen' te maken. Innovatie is hard nodig om deze en andere vraagstukken het hoofd te kunnen bieden. Gräper-van Koolwijk: ‘Dit kunnen we bereiken door te doen: voorbeelden delen, laten zien wat mogelijk is en vaker een kijkje in elkaars keuken nemen.’ Sieds Hoitinga van de provincie Fryslân ziet in de combinatie van innovatie en aanbesteden ook nog wel enkele uitdagingen. Hij deed ervaring op bij de houten bruggen in Sneek en is nu bezig met de ontwikkeling van een biobased composiet fietsbrug bij Ritsumasyl. ‘Sommige vraagstukken zijn goed innoverend op te lossen, in andere gevallen is het wat minder voor de hand liggend. We moeten als overheid daarom tevoren niet alles vastleggen, maar ruimte bieden zodat nieuwe ideeën kunnen ontstaan’, aldus Hoitinga.

Dat kennis delen en samenwerken essentieel is, onderschrijft ook spreker Theo Salet, hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven en werkzaam bij Witteveen+Bos. Salet heeft in nauwe samenwerking met onder andere universiteiten, architecten, bouwbedrijven en (onder)aannemers gewerkt aan de ontwikkeling en toepassing van 3D-betonprinten in de bouw. Op dit moment wordt gewerkt aan het eerste 3D-geprinte gebouw. ‘Zonder deze partners waren we niet tot deze innovatieve toepassing gekomen’, stelt hij.

Peter Westra, directeur bij Oosterhof Holman uit Grijpskerk, weet als middelgrote aannemer in een competitieve markt in Noord-Nederland toch ook te innoveren. Zo ontwikkelden zij ‘QuakeShield’, een innovatie om metselwerk te versterken, zodat het beter bestand is tegen bijvoorbeeld aardbevingen. Volgens Westra vraagt innovatie om wilskracht en investeringen: ‘Het levert veel op, maar het vraagt ook iets van je als bedrijf en als medewerker. Een intrinsieke motivatie is nodig.’

Jaap de Koning, werkzaam bij Witteveen+Bos en actief voor de Commissie voor Aanbestedingsexperts, sloot de middag af. Hij onderstreepte dat aanbesteden de sleutel is tot veranderingen, ook al roept het begrip in eerste instantie vaak andere associaties op. Maar, zo zegt De Koning: ‘De nieuwe Aanbestedingswet maakt innoveren zeker mogelijk.’ Wel benoemde hij enkele voorwaarden om innovaties mogelijk te maken: ‘Allereerst moet er ruimte in de vraag zijn en moet er een gevoel van comfort zijn. Daarnaast moeten innovaties perspectief bieden: er moet zicht zijn op een markt voor het resultaat van de innovatie. Absolute basisvoorwaarde is dat in aanbestedingen een forse kwaliteitscomponent moet zitten.’

Verschillende voorbeelden dat innovaties en aanbestedingen wel degelijk samengaan zijn al zichtbaar in het noorden van Nederland. Conclusie is dan ook dat, behalve dat enkele voorwaarden moeten worden gecreëerd, het vooral ook nodig is om over bepaalde eigenschappen te beschikken. Zo moet je echt gemotiveerd zijn, zelf risico’s durven nemen en ideeën breed willen delen.