Circulaire assets in kaart gebracht

Beheerders van assets moeten van de rijksoverheid meer en meer circulair gaan opereren om hun milieu-impact te verlagen. Hiervoor is het nodig dat ze zicht krijgen op hun assets en manieren om deze circulair te beheren. Witteveen+Bos heeft, samen met Metabolic, een onderzoek uitgevoerd dat de basis legt voor circulair assetbeheer (waterzuiveringen, sluizen etc.) voor waterschappen. Assetbeheerders in andere sectoren kunnen deze onderzoeksmethode ook gebruiken, aldus Bas Roelofs, adviseur circulariteit & duurzaamheid bij Witteveen+Bos.

In het voornoemde onderzoek ‘Circulair assetmanagement waterschappen’, uitgevoerd in opdracht van Stowa en de Unie van Waterschappen, hebben Witteveen+Bos en Metabolic de bouwmaterialen in kaart gebracht in de assets van zes waterschappen: Delfland, Hollands Noorderkwartier, Noorderzijlvest, Vallei en Veluwe, Amstel Gooi & Vecht en Zuiderzeeland. Vervolgens zijn de bevindingen vertaald naar het totale aantal waterschappen in Nederland.

Voor het eerst goed overzicht

De bouwmaterialen die voor de assets zijn gebruikt, hebben een bepaalde  ingebedde milieu- en klimaatimpact. Immers, hiervoor zijn grondstoffen en energie gebruikt die CO₂-emissies met zich meebrengen of andere gevolgen hebben voor het milieu (verzuring, eutrofiëring). ‘In de eerste stap hebben we deze materialen geïnventariseerd en de milieu- en klimaatimpact bepaald met de Milieu Kosten Indicator (MKI) methodiek. Vervolgens hebben we deze vertaald naar het totale aantal ’waterschappen’ (21) in Nederland. In totaal hebben deze een materiaalvoorraad van zo’n 10 Megaton, bestaande uit gebruikelijke bouwmaterialen zoals beton, staal, hout en kunststoffen. De gemiddelde MKI voor een waterschap is 127 miljoen euro.’

‘We zijn gestart in september 2020 met het onderzoek. Het is een taai proces gebleken om areaaldata en referentieontwerpen te verzamelen, te verifiëren en vervolgens te analyseren’, zegt Rob Dijcker, teamleider Circular Solutions bij Witteveen+Bos. ‘Het eindresultaat biedt wel voor het eerst en in de volle breedte een overzicht van materiaalgebruik en milieu-impact van assets in beheer van waterschappen.’

Stappenplan

Met de inventarisatie van de bestaande assets, de milieu- en klimaatimpact en circulariteitsindicatoren kunnen assetbeheerders vervolgens een plan maken om hun assets circulair te beheren. Witteveen+Bos en Metabolic hebben een stappenplan gemaakt om dit proces te structureren.

• stap 1: inzicht in het huidige areaal (bouwmaterialen) en bepalen milieu-impact
• stap 2: inzicht in de toekomstige vraag naar materialen voor de aanleg en onderhoud van het areaal en welke materialen daarbij vrijkomen
• stap 3: vaststellen van de tactiek voor aanleg en beheer van specifieke assets
• stap 4: realisatiefase

In beweging

‘Er zijn verschillende routes die deze beheerders kunnen bewandelen. Neem bijvoorbeeld stap 3. Levensduurverlenging van een object/asset is een optie; een grondige renovatie kan nieuwbouw uitstellen. Als renovatie geen optie meer is, dan kunnen de gesloopte delen wellicht worden hergebruikt in andere assets’, aldus Bas. Als het gaat om nieuwe assets, kunnen assetbeheerders gebruik maken van circulaire ontwerpprincipes, zoals het reduceren van onnodig materiaalgebruik, het inzetten van duurzame(re) materialen of het ontwerpen voor meerdere levenscycli.

Volgens het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’ moet Nederland in 2030 moet Nederland al 50 % minder primaire grondstoffen gebruiken. Hiermee wordt de belasting van onze leefomgeving beperkt, leveringszekerheid van grondstoffen vergroot en worden economische kansen gecreëerd. Bas: ‘Gezien de bovenstaande doelstelling moeten assetbeheerders in beweging komen. Deze methodiek geeft goede handvatten om snel vorderingen te kunnen maken.’